Cinsiyet eşitsizliği derinleşiyor, koruma mekanizmaları güçlenmiyor: 3 yılda 4 sığınmaevi açıldı
Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini İzleme Raporu 2023-2024” yayımlandı.
Son iki yıldaki gelişmelerin ele alındığı raporda toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki değişimler ortaya kondu.
DEPREMİN ARDINDAN EŞİTSİZLİK DERİNLEŞTİ
Rapora göre, 6 Şubat depremlerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini daha da derinleştirdi, kadınların üzerlerindeki bakım yükümlülüklerini yerine getirmeleri yoksunluk ortamında daha da zorlaştı. Koruma mekanizmalarının yok olması nedeniyle kadınların şiddete maruz kalma olasılıkları arttı. Toplu barınma alanlarının yetersizlikleri güvenlik sorunları yarattı. Hamile, yaşlı ve/veya yalnız yaşayan kadınların sağlık hizmetlerine erişimi güçleşti. Kız çocuklarının okul devamlılıkları azaldı. Çocuk yaşta evlendirilmeleri riski oluştu. Bölgede zaten düşük olan kadın istihdam oranları ekonomik kayıplara da bağlı olarak ülke geneline göre yüzde 10 puan daha düşüş gösterdi. Kadın işsizlik oranı yükseldi.
3 YILDA 4 SIĞINMAEVİ AÇILDI
Şiddeti önlemeye yönelik adımlar aile odaklı politikalar çerçevesinde ele alındığından, korunma mekanizmalarında yeterince ilerleme sağlanamadığına dikkat çekildi. Raporda şu rakamlara yer verildi:
2020 yılında ülke genelinde 145 olan kadın sığınmaevi sayısı, 2023 yılında yalnızca 149’a yükseldi; 81 olan Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) sayısı ise ancak 84 olabildi. Ayrıca, çocukların cinsel istismarı, çocuk cinayetleri ve yeni ortaya çıkan -dijital şiddet, siyasette kadınlara ve diğer marjinal gruplara yönelik nefret söylemi ve şiddet gibi- şiddet türleri önemli sorunlar olmaya devam ediyor. Bu konudaki endişeler, şiddetle mücadeleyi amaçlayan eylem planlarının varlığına rağmen sürüyor.
EĞİTİMDEKİ CİNSİYETÇİLİK EŞİTSİZLİĞİ BESLEYECEK
Türkiye’nin Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporunda 146 ülke arasında 127. sırada, eğitimde 90. sırada olduğu hatırlatılan raporda, zorunlu eğitim çağındaki yaklaşık 221 bin 739 kız çocuğun eğitim dışında olduğu belirtildi. Raporda eğitimdeki ayrımcılık konusunda şu tespitler yer aldı:
“Kadınların yükseköğretime katılımı erkeklerden daha yüksek olmasına rağmen akademik disiplinlerde cinsiyetçi ayrım belirgin. Kadınlar en az mühendislik (yüzde 21,3) ve bilişim teknolojileri (yüzde 24,5) bölümlerinde yer alıyor. Bu durum, kadınların geleceği belirleyeceği düşünülen mesleklerde yer alma olasılığını azaltıyor.”
KADIN İSTİHDAMI KRİTİK SEVİYEDE: EV İŞLERİ ENGEL
Türkiye’de kadın istihdamına yönelik uyarıların da yer aldığı rapordan tespitler ve veriler şöyle:
“Kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 35,8 ile erkeklerin yarısı kadar. Geniş tanımlı işsizlik oranı kadınlar için yüzde 30,6, erkekler için yüzde 18,3.
Ev ve bakım işleri, kadınların işgücüne katılmaları önündeki en büyük engel. Kadınların yüzde 42,9’u ev ve bakım işleri nedeniyle işgücü dışındayken, bu nedenle işgücü dışında kalan erkek yok.”
DOĞURGANLIK TEŞVİKLERİ HAK KAYIPLARINA NEDEN OLMAMALI
Dünyadaki birçok ülke gibi Türkiye’de de doğurganlık hızının azaldığı belirtilen raporda, 2025 yılının iktidar tarafından ‘Aile Yılı’ ilan edildiği hatırlatıldı ve şu öneriler sıralandı:
“Doğurganlığı artırmaya yönelik politikalar sadece çocuk sayısına odaklanmamalı; bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması, kadınların bakım yüklerinin hafifletilmesi ve erkeklerin yaşamın her alanında kadınlar ile sorumluluk paylaşmaya teşvik edilmesi, kadınların ekonomik bağımsızlığının desteklenmesi gibi çok yönlü yaklaşımları içermeli. Kadınların gebeliği önleyici tıbbi yöntemler ve kürtaj öncelikli olmak üzere cinsel sağlık ve üreme sağlığına ilişkin hizmetlere erişimine engel olmamalı.”
(HABER MERKEZİ)
